W magazynach i spichrzach, w których przechowuje się ziarno zbóż oraz produkty jego przemiału, występuje wiele szkodników, głównie owadów i roztoczy, które doskonale przystosowały się do warunków pomieszczeń zamkniętych i mogą w ciągu stosunkowo krótkiego czasu całkowicie zniszczyć przechowywane produkty. Szkodniki magazynowe są bardzo płodne. Jedna para wołków po sześciu pokoleniach może wytworzyć 8.168.200 osobników, z których każdy zjada dziennie około 0.5 mg ziarna. Chrząszcze wołka zbożowego żyją przeciętnie 150 dni, a więc w ciągu swego życia osobniki potomne mogą zjeść ponad 600 kg ziarna zbóż!
Szkodniki zjadają produkty magazynowe, ale straty nie ograniczają się tylko do tego. Produkty ulegają zanieczyszczaniu wylinkami, trupami i kałem owadów i roztoczy. Szkodniki powodują również zawilgocenie i zagrzewanie się produktów, wskutek czego pogarszają się warunki ich składowania. Przechowywane produkty infekowane są mikroorganizmami przenoszonymi na ciele szkodników i występującymi w ich kale. W wyniku rozwoju bakterii i grzybów pleśniowych w produktach zaatakowanych przez szkodniki następują poważne zmiany organoleptyczne, takie jak gorzknienie, jełczenie, kwaśnienie. Produkty zmieniają barwę. Rozkruszki mogą wprowadzać do produktów wydzieliny swoich gruczołów łojowych, które mogą być niebezpieczne dla zdrowia ludzi i zwierząt domowych. Wołek zbożowy, trojszyki czy kapturnik zbożowiec rozpoczynają żerowanie w ziarnie od części zarodkowej, co powoduje znaczne obniżenie zdolności kiełkowania ziarna siewnego.
Ocenia się, że straty przechowywanych produktów rolniczych w skali światowej powodowane tylko przez szkodniki magazynowe wynoszą około 10%. Stanowi to ilość żywności, wystarczającą do wyżywienia przynajmniej 300 mln ludzi. W Niemczech tylko wołek zbożowy niszczy corocznie 2% przechowywanych zbóż, a w Polsce około 5%.
Szkody ponoszone w okresie długotrwałego magazynowania produktów rolniczych są olbrzymie, należy więc systematycznie zwalczać szkodniki magazynowe i nie dopuścić do opanowania przez nie magazynów i spichrzy. Przechowywane ziarno zbóż należy chronić przed szkodnikami różnymi metodami, z których najważniejszą jest stosowanie środków ochrony roślin emitujących gazy (GE). W metodzie tej produkty zaatakowane przez szkodniki poddaje się gazowaniu, czyli fumigacji.
Fumigacja jest bardzo skuteczną metodą zwalczania szkodników i patogenów w produktach przechowywanych w pomieszczeniach magazynowych i na statkach. Niestety, spośród fumigantów stosowanych w XX wieku pozostały tylko dwa gazy: bromek metylu i fosforowodór. Są to gazy, które docierają do produktów tam, gdzie nie wnikają środki ochrony roślin w innej formie użytkowej. Niszczą szkodniki szybko i skutecznie, ale ich stosowanie jest ograniczane z obawy o skutki uboczne.
Bromek metylu jest powszechnie stosowany do gazowania gleby, przechowywanych produktów i pustych pomieszczeń, jednakże bromek metylu niszczy ozon w stratosferze. Pod tym względem jest 30-60-krotnie bardziej aktywny niż freony. Ponadto, obniża siłę kiełkowania nasion, może też uszkadzać owoce, warzywa i niektóre gatunki i odmiany roślin ozdobnych. Ujemnie wpływa na jakość przechowywanych produktów: zmniejsza zawartość witamin, obniża wartość wypiekową mąki, zmienia jej smak i zapach. Bromek metylu jest już zakazany w niektórych krajach (np. w Danii, Holandii, Niemczech, Słowacji, Estonii, Szwecji, Norwegii, Gruzji), a w Polsce będzie wycofany prawdopodobnie po 2005 roku. W najbliższej przyszłości do fumigacji będziemy stosować tylko fosforowodór.
Preparatami generującymi fosforowodór są np. QuickPhos Pellets 56 GE (pigu³ki) i QuickPhos Tablets 56 GE (tabletki), produkty f-my United Phosphorus Ltd. (Indie), które importuje CIECH S.A.
Pigułki i tabletki QuickPhos zawierają 56% fosforku glinu, który w reakcji wilgocią zawartą w powietrzu wydziela fosforowodór, PH3, bardzo silnie toksyczny gaz. Jedna pigułka o masie 0,6 g wydziela 0,2 fosforowodoru, a tabletka o masie 3 g daje 1 g fosforowodoru. Gaz ten jest związkiem o małym ciężarze cząsteczkowym i niskiej temperaturze wrzenia. Gwałtownie dyfunduje w powietrzu i charakteryzuje się bardzo dobrymi właściwościami przenikania przez różne produkty. Wnika głęboko w przechowywane produkty, nawet na głębokość 15 m do szczelnie opakowanych towarów. Znalazł więc szerokie zastosowanie w ochronie produktów przed różnymi szkodnikami.
Fosforowodór wydzielany przez pigułki i tabletki QuickPhos niszczy jaja, larwy, poczwarki i osobniki dorosłe wszystkich szkodników magazynowych, w tym rozkruszków, wołków, trojszyków, strąkowców, kapturnika zbożowca, świdrzyka cygarowca, spichrzela syrynamskiego, mącznika młynarka, mklików, omacnicy spichrzanki i mola ziarniaka. Zabija też szczury i myszy, jeśli występują w gazowanych pomieszczeniach.
Pigułki i tabletki QuickPhos są stosowane do dezynsekcji zbóż (pszenica, pszenżyto, jęczmień, żyto, owies, sorgo, proso, kukurydza) i przetworów zbożowo-młynarskich, artykułów spożywczych (suszone owoce i warzywa), pasz i surowców paszowych (np. makuchy, śruta), surowców wysokobiałkowych i wysokotłuszczowych (nasiona rzepaku i lnu, fasola, groch, słonecznik), materiału siewnego oraz używek (tytoń, kawa, pieprz, kakao) przetrzymywanych w magazynach i przechowalniach, w komorach elewatorów, w silosach, na barkach i w ładowniach statków.
Czas ekspozycji szkodników na fosforowodór wydzielany przez QuickPhos zależy najczęściej od temperatury, wilgotności i formulacji preparatu. Czas zabiegu nie powinien być skracany poprzez zastosowanie wyższych stężeń niż zalecane, gdyż wyższe dawki fosforowodoru mogą działać narkotycznie, a tym samym obniżać śmiertelność owadów i roztoczy. Nie należy gazować przechowywanych produktów i pomieszczeń magazynowych, jeśli temperatura jest niższa niż 5oC, a wilgotność względna powietrza nie przekracza 25%.
Stosowanie tylko fosforowodoru w ochronie produktów przed szkodnikami magazynowymi sprawia, że wykształcają się rasy szkodników odporne na ten fumigant. Aby opóźnić powstawanie ras szkodników odpornych na fosforowodór należy pigułki i tabletki QuickPhos stosować w pomieszczeniach zamkniętych zapewniających wysoką gazoszczelność, w których wymagane stężenie gazu utrzymywane jest co najmniej przez 5 dni. W nieszczelnych magazynach, przechowalniach i składowiskach należy produkty gazować tylko pod gazoszczelnym przykryciem.
Pigułki i tabletki QuickPhos są środkami ochrony roślin zaliczanymi do I klasy toksyczności, gdyż wydzielają fosforowodór, który jest związkiem niezwykle toksycznym dla wszystkich zwierząt i człowieka. Należy unikać kontaktu nawet z najmniejszymi dawkami fumigantu. Stężenie 2,8 mg fosforowodoru w 1 l powietrza (tj. około 2000 ppm) jest zabójcze dla człowieka w bardzo krótkim czasie. Stężeniem progowym jest 0,3 ppm w ciągu 40-godzinnego tygodnia pracy. Należy też pamiętać, że fosforowodór jest gazem palnym i w stężeniu >1.79% objętości w powietrzu jest wybuchowy.
Zabiegi z użyciem produktów wydzielających niebezpieczny fosforowodór powinny przeprowadzać tylko odpowiednio przeszkolone ekipy zakładów zwalczania szkodników żywności. Pigułki i tabletki QuickPhos powinny być rozmieszczane ściśle według obowiązującej szczegółowej instrukcji stosowania.
Naszą witrynę odwiedzono już: 2301040 razy.
Jakiego rodzaju usługi najbardziej Cię interesują?
